انجام پایان نامه حقوق بین الملل - بررسی استفاده غیرصلح آمیز از انرژی هسته ای

انجام پایان نامه حقوق بررسی استفاده غیرصلح آمیز از انرژی هسته ای

انجام پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق بین الملل - استفاده غیر صلح  آمیزاز انرژی هسته ای : بدون شک جنگ جهانی دوم بزرگترین جنگی بوده است که تابه حال بشریت به چشم خوددیده است.کاربرد آخرین ومهیب ترین دستاورد بشر در حوزه تسلیحات موسوم به سلاح هسته ای ، توسط آمریکاعلیه ژاپن می باشد.

کشته و زخمی شدن بیش از 100هزارنفر دربمباران هیروشیما و ناکازاکی و نابودی و تخریب کامل این دوشهر دستاورد استفاده از این سلاح برای آمریکا بود.اگرچه کاربرد این سلاح توسط آمریکا به جنگ خانمانسوز مزبور خاتمه بخشید،ولی آثارناشی از کاربرد آن چنان چهره خشنی ازاین سلاح ترسیم نمود که پایان بخشیدن به جنگ نیزنتوانست کاربرد آن راتوجیه کند ، به طوری که بسیاری از کشورهای جهان بالاخص ژاپن بعنوان قربانی کاربرد این سلاح نسبت به استفاده ازآن واکنش نشان داده و مخالفت خودرا ابراز داشتند.

این مواضع منفی از اوائل دهه1950که دوقدرت هسته ای در چارچوب بحران موشکی کوبا تا آستانه جنگ هسته ای پیش رفتند همواره روند فزاینده ای طی نموده است.

مسئله کاربرد انواع سلاح ها هم از منظر حقوق جنگ و هم از منظر حقوق بشر دوستانه قابل بررسی استچرا که هر دو برای بررسی کاربرد تسلیحات در درگیری های مسلحانه طراحی شده اند»(ساعد،1386؛120).

ازاین رو اصولاًیکی از شاخص های مهم تعیین کننده میزان زوری که شورای امنیت می تواند برای ایفای مسئولیت حفظ صلح وامنیت بین المللی بکارگرفته یا بکارگیری آنرا تجویز کند،معیارهای حقوق بشر دوستانه است(ساعد،1386؛267).بدین معنی که تسلیحات جنگی مورد توسل شورای امنیت در راستای اعمال وظایف نمی تواند فارغ از اصول حاکم بر کاربرد این گونه سلاح ها به کار گرفته شود.

مسئله دیگر امکان تجویز کاربرد سلاح هسته ای توسط شورای امنیت برای دولت هاست.دراین خصوص لازم بذکراست چون خود شورا نمی تواند بدون رعایت اامات حقوق بشر دوستانه به چنین سلاحی متوسل شود نمی تواند چنین اختیاری را نیز تفویض کند.لذااستفاده از سلاح هسته ای توسط شورای امنیت یا با تجویز شورای امنیت به دلیل مغایرت با اامات حقوق بشر دوستانه عموماً ممنوع است(ساعد،1386؛268-242).

حقوق بشر دوستانه بطور سنتی شامل حقوق لاهه و حقوق ژنو می شود.حقوق لاهه به رفتار متخاصمین در زمان جنگ و بی طرفی مرتبط می شود،در حالی که حقوق ژنو به حمایت ازاشخاص و قربانیان می پردازد(Ingrid Detter,2000:158).البته ازسال 1977باتصویب پروتکل های الحاقی به کنوانسیون های چهارگانه ژنو 1949عملاً این تفکیک از میان رفته و حقوق مخاصمات مسلحانه به صورت یک مجموعه تفکیک ناپذیر از قواعد مربوط به محدودیتهای نظامی و حمایت از افراد در آمده است(کمیته ملی حقوق بشر دوستانه ایران،1381؛31).

لذاقواعدمرتبط باقربانیان جنگی به هیچ وجه نمی تواند جدا از قواعد مربوط به شیوه ها و وسائل جنگی باشد(Ingrid Detter,op.cit,p:158).بنابراین حقوق بشر دوستانه مجموعه قواعد بشری خاص زمان جنگ است.به عبارت دیگر حقوق بشر دوستانه ابراز حقوق بشری زمان جنگ است(ضیایی بیگدلی،1383؛71).

به موازات افزایش خطر تقابل هسته ای میان آمریکا و شوروی در دهه1950و1960و پس از بحران موشکی کوبا که دو ابر قدرت هسته ای تا مرز جنگ هسته ای پیش رفتند،دو کشور مذاکراتی را به منظور کنترل تسلیحات هسته ای آغازکردند(شافع،1380؛10).این روند سرآغاز انعقاد معاهدات بین المللی متعددی در خصوص سلاح های هسته ای می باشد.این معاهدات که درابتداعمدتاًمیان دولت های دارنده سلاح های هسته ای منعقد می شد به تدریج در مناسبات کشورهای فاقد سلاح های هسته ای نیزمطرح شد و آنها نیز وارد این حوزه شدند.

عدم ممنوعیت کاربرد سلاح های هسته ای در حقوق پوزیتیویستی در چارچوب پارادایم کلاسیک حقوق بین الملل مطرح است؛پارادایمی که در آن اراده دولت ها ومانع از شکل گیری ممنوعیت صریح کاربرد سلاح های هسته ای است.دراین پارادایم مفهوم حاکمیت بر داده های بشری سایه افکنده و مانع از اتخاذ موضع شدید در قبال کاربرد سلاح های هسته ای شده است.در چارچوب این پارادایم حتی دیوان بین المللی دادگستری به عنوان حقوقی ترین نهاد بین المللی نتوانست حکمی به ممنوعیت کاربرد سلاح های هسته ای دهد.بنابراین در پارادایم کلاسیک حاکمیت محور حقوق بین الملل،کاربرد سلاح هسته ای ممنوع نیست،هرچند می توان پارادایم نوظهور بشر محور حقوق بین الملل دورنمای روشنی برای ممنوعیت کاربرد سلاح های هسته ای ترسیم نمود.

مزایای استفاده از انرژی هسته ای

مقدمه منشور سازمان بین الملل حق پیشرفت»کشورهای عضو در ارتقای پیشرفت اجتماعی و استانداردهای بهترزندگی با آزادی بیشتر» را به رسمیت شناخته و بر اعتقاد داشتن به حقوق اساسی بشر،با رعایت ارزش و کرامت اشخاص و با حقوق مساوی ن و مردان و ملت های بزرگ و کوچک»در فضای صلح و آشتی تاکیدنموده است.

ماده1اعلامیه حق توسعه1986حق را چنین تعریف می کند:یک حق مسلم بشر که همه انسانها و همه مردم مم به رعایت آن می باشند تا از پیشرفت فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی بهره مند شود، پیشرفتی که تمام حقوق بشر و آزادی های اساسی بایدکاملاًبه رسمیت شناخته شود»(جلالی و همکاران،1391؛177).

انرژی درجهان امروزه یک عامل راهبردی است و اغلب کشورهای جهان به خصوص آنها که به دنبال اعمال اراده و قدرت خود بر دیگر کشورها می باشند از همین دریچه به مقوله انرژی می نگرند (شوازی وهمکاران،1393؛79).

دانش وفناوری هسته ای یکی از این تکنولوژی های جدیدوپراهمیت است که کشورهای توسعه یافته بابرخورداری ازآن توانسته اندوضعیت خودرادرسطح بین المللی به شکل قابل توجهی ارتقا دهندومی توان ادعاکرد که برخورداری ازتوانمندی هسته ای یکی از لوازم توسعه پایدار دردنیای امروز محسوب می شود.

اساساًهردولتی داده های ت خارجی خودراطوری تنظیم می کندکه درنهایت خواست ها ونیازهای امنیتی ،استراتژیک،اقتصادی،ی،فرهنگی یانظامی اش درکوتاه مدت یا بلندمدت تأمین شود.امروزه باتوجه به پیشرفت بشر و دستیابی اوبه اشکال جدیدانرژی اجباراو دراستفاده ازاین انرژی ها،دولت هایی مثل آمریکا ومتحدانش که زودتر ازسایرین به این انرژی هادست یافته اندبابکارگیری آن هاتوسط سایردولت ها مخالفندواین مخالفت بیش ازهمه روی انرژی هسته ای خودرانشان می دهد.

باتوجه به این که حق مسلم دولت هایی است که درقلمروسرزمینی خودتوان استفاده ازآن رادارندتولیداین انرژی نسبت به سایرروش های تولیدانرژی ارزان تر است وهم چنین آلودگی زیست محیطی کمتری درمقایسه باروش های تولید انرژی ازطریق نفت وسوخت های فسیلی ایجادمی کندولی آمریکا به بهانه استفاده آن کشورهاازاین انرژی که درراه های کشتار جمعی مخالف است ازجمله کشورهایی که خواهان استفاده صلح آمیزازاین انرژی هستندایران است که شدیداً بامخالفت آمریکا مواجه است.آمریکا نه تنها خود به مخالفت باایران می پردازدبلکه توانسته دراین زمینه نظرنهادهای بین المللی هم چون شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین المللی انرژی اتمی رانیزباخودهمراه سازد(حاجی غلام سریزدی،1390).

معایب استفاده ازانرژی هسته ای

تصمیم یک دولت با کشور برای توسعه دادن سلاح های هسته ای موضوعات نگران کننده جهانی اوضاع پیچیده ی امنیتی و هزینه اقتصادی را در بر می گیرد.حکومت طرفدار منع گسترش به منظور تاثیرگذاری بر تمام 3 عنصر مزبور به منظور بالا بردن مقیاس سلاح های هسته ای طراحی شده. ان پی تی امنیت کشورها را بامحدود کردن تعداد کشورهای دارای سلاح های هسته ای،ایجاد شفاف سازی در برنامه های انرژی هسته ای و از طریق بازرسی و وم خلع سلاح این کشورها افزایش می دهد.این معاهده نیز کشورها را با خود آگاهی واقعی از حس مسئولیت در حکومتداری آشنا می سازد.سرانجام بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و کنترل های صادرات توسط گروه تامین کننده موادهسته ای که برای افزایش هزینه اقتصادی،توسعه برنامه ی سلاح های هسته ای طراحی می شود،به اجرا در می آید(جلالی و همکاران،1391؛7).

آلودگی های هسته ای

آلودگی است که توسط زباله ها یا پسماندهای هسته ای ایجادمی گردد.این هاهستند که در نیروگاه های هسته ای ازطریق شکافت هسته ای تولید می شوند(Wikipedia).

تشعشعات اتمی (پرتوهای یون‌زا) و فضولات کارخانه‌هایی که از کارمایه‌ (انرژی) هسته‌ای استفاده می‌کنند، مانند نیروگاه‌های برق اتمی،  در شمار مهم‌ترین مصداق‌های آلودگی رادیواکتیو به شمار می‌آیند که البته باید به آنها حوادثی چون انفجار در کارخانه‌هایی مانند تری‌مایل آیلند در آمریکا یا چرنوبیل در روسیه و یا آزمایش‌های نظامی و جنگ‌های هسته‌ای در صربستان، خلیج فارس و ژاپن را هم اضافه کرد.یادمان باشد که قدرت تخریبی نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده به کار رفته در یک بمب هسته‌ای برابر با چندین میلیون گالن بنزین است.

نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده،  انداز‌ه ای معادل یک توپ تنیس دارد. در حالی که یک میلیون گالن بنزین در مکعبی که هر ضلع آن 17 متر (ارتفاع یک ساختمان 5 طبقه) است،  جا می‌گیرد.

البته کاربرد منطقی انرژی هسته‌ای،  به مراتب اثرات کمتری در تشدید روند جهان‌گرمایی و انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد. به نحوی که طبق آمار‌های موجود،  در حال حاضر نیروگاه‌های هسته‌ای جهان با ظرفیت نصب شده فعلی،  توانسته‌اند سالانه از انتشار حدود 8 درصد از گاز دی اکسید کربن در فضا جلوگیری کنند که در این راستا تقریباً مشابه نقش نیروگاه‌های آبی عمل کرده‌اند.

به خصوص اگر فراموش نکنیم که نیروگاه‌های گازی نیز هرچند نصف نیروگاه‌های ذغالی دی اکسید کربن تولید می‌کنند،  ولی در عین حال متان که یک اثر گرم‌کننده قوی و جهانی (۶۰ برابر دی اکسید کربن) دارد، در هوا منتشر می‌سازند. یعنی با ترویج و جایگزینی استفاده از سوخت گازی هیچ کاهشی در گرم شدن جهان حاصل نخواهد شد(خبرگزاری همشهری،03/02/1382).

درآخر به طور کلی بایدعنوان کرد، در تماس با مواد رادیواکتیو ۲ نوع آلودگی وجود دارد:

1. سطح پائین، که بیشتر در مصارف پزشکی نظیر رادیولوژی، پرتودرمانی و اشعه ایکس وجود دارد. در این سطح، به دلیل آن که مواد رادیواکتیو، عمر کوتاهی دارند، خیلی سریع از بین می‌روند.
2. سطح بالا، که در اثر حضور در مرکز راکتور هسته‌ای به وجود می‌آید، مواد رادیواکتیوی نظیر اورانیوم ، پلوتونیوم و دیگر عناصر رادیو اکتیوی به هنگامشکافت هسته‌ای تولید می شوند. بسیاری از عناصر تولید شده در این فرایند نیمه عمر بالایی دارند. بعضی از این مواد تا صدها سال نیز وجود دارند که وجود آنها صدمات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد می‌کند(Wikipedia).

سلاح های هسته ای

امروزه همراه با پیشرفت علم و فناوری عرصه سلاح های نظامی نیز دچار تغییرات شگرفی شده است(زمانی وهمکاران،1392؛36).

سلاح های هسته ای همچون سلاح های شیمیایی وبیولوژیکی درزمره ی سلاح های انهدام فراگیریاجمعی می باشندکه طبق مقررات حقوق بین الملل کاربرد آنهامنع شده است.

دراسنادقراردادی بین المللی درضمیمه شماره2پروتکل سوم کنترل تسلیحات پاریس مورخ  23 اکتبر 1954سلاح اتمیهرسلاحی است که حاوی سوخت یا ایزوتوپهای رادیواکتیو بوده یا برای این منظورطراحی شده باشدویا ازآن موادبعنوان سلاح انهدام فراگیر استفاده شود».

سلاح های اتمی موجودمنشاء سه نوع اثراست،ابتدا آثار سوزش و حرارت باقدرتی بیش از میلیونها برابربمبهای کلاسیک،دوم اثر رادیواکتیو درسطحی گسترده وسوم آثاربیولوژیکی که باعث سرطان خون،سرطان استخوان ونیزتغییرجهش های مصنوعی می گردد.همچنین درماده5قراردادمربوط به ممنوعیت سلاح های هسته ای  درآمریکای لاتین مورخ 4 فوریه 1967منظورازسلاح هسته ای هرگونه وسیله ای تعریف شده است که قادرباشدانرژی هسته ای را به گونه غیرقابل کنترلی آزادکندومجموع ویژگی های آن اختصاص به کاربرد آن به منظورجنگی دارد.(جلالی و همکاران،1391؛150).

ملت ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته ای نبوده و نخواهدبود و به دنیا نیز ثابت خواهدکردکه سلاح هسته ای اقتدارآفرین نیست بلکه یک ملت بااتکا به استعدادها و ظرفیت های بالای انسانی و طبیعی خود،توانایی شکستن اقتدارمتکی به سلاح هسته ای را دارد(بیانات مقام معظم رهبری،03/12/1390).

خلا سلاح های هسته ای درمعاهدات چندجانبه ومنشورسازمان ملل متحد